सध्या शेतीमध्ये (Agriculture Technology) पाणी हा महत्त्वाचा घटक आहे. शेतीसाठी पाण्याशिवाय पीक उत्पादनाची कल्पनाही करता येत नाही. यंदाच्या दुष्काळामुळे महाराष्ट्रासह अनेक भागात शेतकऱ्यांना पिके घेण्यापासून वंचित ठेवले आहे. भविष्यात पाण्याची समस्या अधिक गंभीर होणार आहे. देशभरातील अनेक राज्यांमध्ये पाण्याची पातळी घसरली आहे. सुरुवातीच्या काळात हे पाणी 300 फूट इतके खोल होते. त्याच ठिकाणी शेतकऱ्यांना एक हजार फूट खोल विहिरी खोदूनही पाणी मिळू शकत नाही. हे लक्षात घेऊन इस्त्रायली मॉडेल सध्या पंजाबमध्ये राबवले जात आहे. इस्रायल हा कृषी प्रयोगात (Agriculture Technology) निष्णात मानला जातो. हाच प्रयोग सध्या पंजाबमध्ये शेतीमध्ये सुरू आहे.
2200 दशलक्ष लिटर पाण्यावर प्रक्रिया (Agriculture Technology For Farmers)
पंजाब हे देशातील कृषी क्षेत्रात अग्रेसर राज्य आहे. मात्र, पंजाबला सध्या पाणीटंचाई आणि जलप्रदूषणाची समस्या भेडसावत आहे. साइट सध्या 2.2 अब्ज लिटर (MLD) सांडपाण्यावर प्रक्रिया करत आहे. पूर्वी मोठ्या प्रमाणात सांडपाणी सोडले जात होते. मात्र, सध्या जलशुद्धीकरणाच्या प्रगत सुविधांमुळे दररोज मोठ्या प्रमाणात सांडपाण्यावर प्रक्रिया केली जाते. इस्त्रायली तंत्रज्ञानाचा (Agriculture Technology) वापर करून हे पाणी शेतीसाठी वापरले जाते.
75 हजार बोअरवेल कोरडीठाक
पंजाबमधील सर्व 2,200 मिली प्रक्रिया केलेले सांडपाणी सिंचनासाठी वापरले तर ते 150,000 हेक्टर शेतीला सिंचन करण्यास मदत करेल. पाण्याची बचत, वीज बचत आणि भूजल संसाधनांचे संरक्षण (Agriculture Technology) यातील ही सर्वात मोठी उपलब्धी मानली जाते. पाण्याची पातळी घसरल्याने पंजाबमधील अनेक भागांत ६०० ते ७०० फूट खोली असलेल्या ७५,००० विहिरी कोरड्या पडल्या आहेत. अशावेळी प्रक्रिया केलेले पाणी वापरून शेतीची प्रगती होईल. विशेष शेतकऱ्यांना मोफत प्रक्रिया केलेले पाणी मिळते. शिवाय, या पाण्यात अनेक पोषक घटक असतात, ज्यामुळे खतांची गरज कमी होते.
कधी काळी होता विरोध
या व्यतिरिक्त ज्या शेतकऱ्यांच्या जमिनीवर सध्या विहिरी आहेत, त्यांच्या जमिनीतील पाण्याची पातळी कमी झाल्यामुळे त्यांच्या पाण्याच्या बिलात बचत होणार आहे. काही वेळा शेतकरी सांडपाणी वापरण्याचा विचार करत नाहीत. शिवाय अशा सांडपाणी प्रक्रिया प्रकल्पांना शेतकऱ्यांचा विरोध आहे. मात्र आता बोअरवेल बंद पडल्याने शेतकऱ्यांनी प्रक्रिया केलेल्या पाण्याच्या परिस्थितीला सामोरे जावे लागले आहे. सांडपाणी प्रकल्पात प्रक्रिया केल्यानंतर गावातील तलावातील पाणी भूमिगत पाइपलाइनद्वारे शेतात पोहोचवले जाते. त्यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा फायदा झाला आहे.